f  t  in  l  y

e-περιοδικό

Οι λέξεις «Ανάπτυξη» και «Αυτοδιοίκηση» θα  έπρεπε να είναι δύο  έννοιες συνυφασμένες. Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται στην πράξη, για την αυτοδιοίκηση η ουσιαστική συμβολή στην ανάπτυξη είναι ακόμη το ζητούμενο. Ή για να είμαστε ακριβείς το ζητούμενο είναι η στοχευμένη και συστηματοποιημενη ανάπτυξη.

Η αυτοδιοίκηση συνδράμει στην ανάπτυξη κυρίως αντιγράφοντας καλές πρακτικές, καθώς λόγω των συνθηκών (υποστελέχωση, μη ανανέωση προσωπικού, υπερβολικός φόρτος αρμοδιοτήτων για τη διαχείριση κυρίως της καθημερινότητας, κλπ) οτιδήποτε άλλο είναι τις περισσότερες φορές απαγορευτικό. Είναι κακό αυτό; Φυσικά και όχι. Αρκεί να μην γίνεται στείρα αντιγραφή, αλλά να γίνεται προσαρμογή στα δεδομένα της κάθε περιοχής, στις ιδιαιτερότητες του κάθε φορέα.

Γίνεται όμως υιοθέτηση καλών πρακτικών; Η απάντηση είναι ναι, χρησιμοποιούνται καλές πρακτικές. Ωστόσο, η υιοθέτησή τους περιορίζεται στους Δήμους μεγάλων αστικών κέντρων και κυρίως της Αθήνας. Η διάχυση των καλών πρακτικών στους περιφερειακούς Δήμους καθυστερεί δραματικά. Μάλιστα σε ορισμένους απομακρυσμένους Δήμους, είτε δεν φθάνει ποτέ, είτε δεν συνοδεύεται από τις κατάλληλες πληροφορίες ώστε να υπάρξει σωστή εφαρμογή ή ακόμη και ορθή αξιολόγηση της σκοπιμότητας και της ωφελιμότητας, με αποτέλεσμα οι όποιες καλές πρακτικές να απορρίπτονται εξαρχής.

Τι πρέπει να αλλάξει; Πρέπει να υπάρξει αρχικά ένα σύστημα διάχυσης της πληροφορίας. Μια τράπεζα δεδομένων στην οποία θα έχει πρόσβαση ο κάθε Δήμος και θα μπορεί, ανά τομέα, να αντλήσει ιδέες και ταυτόχρονα να έχει πρόσβαση στις απαιτούμενες πληροφορίες για την εφαρμογή των ιδεών αυτών. Αρκεί; Όχι. Ο Δήμος θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα επιστημονικής υποστήριξης για να αποφεύγεται η στείρα αντιγραφή, που αναφέραμε παραπάνω. Αν η επιστημονική υποστήριξη επιλεγεί να δίδεται από έναν φορέα, αυτός θα μπορούσε να είναι το ΙΤΑ ή και η ΕΕΤΑΑ, με την κατάλληλη ενίσχυσή τους. Επιπλέον, θα πρέπει να δοθούν κίνητρα στους Δήμους ή και σε άλλους φορείς, ούτως ώστε να μπουν στη διαδικασία να κοινοποιήσουν την ιδέα τους και να δώσουν τις απαραίτητες πληροφορίες, που θα αποτελέσουν πολύτιμες εισροές για την τράπεζα δεδομένων. Κίνητρο θα μπορούσε να αποτελέσει η χορήγηση χρηματικού βραβείου στους Δήμους που προχωρούν στην υλοποίηση των καλύτερων αναπτυξιακών δράσεων. Μάλιστα η αξιολόγηση μπορεί να βασιστεί σε μετρήσιμους δείκτες, όπως η εξοικονόμηση πόρων, η μείωση της γραφειοκρατίας και του χρόνου εξυπηρέτησης, η αύξηση της παραγωγικότητας, κ.α. για να αποφευχθούν περιπτώσεις ευνοιοκρατίας.

Η υιοθέτηση καλών πρακτικών θεωρητικά είναι το εύκολο βήμα ή για να είμαστε ακριβείς είναι το πρώτο βήμα. Η αυτοδιοίκηση ωστόσο πρέπει να εξελιχθεί η ίδια, αλλά παράλληλα να συνδράμει και στην τοπική ανάπτυξη, διαδραματίζοντας έναν ρόλο ρυθμιστή, έναν ρόλο επισπεύδοντα. Και στις δύο παραπάνω διαστάσεις της ανάπτυξης κρίνεται σημαντική η συμβολή της Πολιτείας, η οποία θα πρέπει να δώσει τα σχετικά εργαλεία. Για παράδειγμα, η θεσμοθέτηση των ενεργειακών κοινοτήτων είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, παρόλο που χρειάζονται διορθωτικές ενέργειες για να καταστούν περισσότερο ελκυστικές για τους ΟΤΑ.

Επιπλέον, οι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει προβούν στην «πρωτογενή παραγωγή ανάπτυξης». Να βρουν δηλαδή τους τρόπους για να δημιουργήσουν συνθήκες ανάπτυξης στα μέτρα τους. Πως μπορεί να γίνει αυτό; Μέσα από συνεργασίες με επιστημονικούς φορείς. Κυρίως τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί κατακόρυφα η εξωστρέφεια των Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και οι Δήμοι θα πρέπει να επιδιώξουν ισχυρούς δεσμούς συνεργασίας. Η συνεργασία των δύο μπορεί να προσδώσει μεγάλη δυναμική ανάπτυξης. Από την μία πλευρά οι Δήμοι γνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες, τα πλεονεκτήματα, τις αδυναμίες και τις ευκαιρίες της περιοχής καλύτερα από κάθε άλλο φορέα κι από την άλλη τα Πανεπιστήμια και οι λοιποί επιστημονικοί φορείς έχουν το know how για να δώσουν ουσιαστικές λύσεις, φέρνοντάς τις στα μέτρα των συνεργαζόμενων Δήμων.

Τέλος, σημαντικό εργαλείο για την ενίσχυση της συνδρομής της Αυτοδιοίκησης στην ανάπτυξη θα μπορούσε να αποτελέσει η δημιουργία ενός Ταμείου Τοπικής Ανάπτυξης, ως ανεξάρτητη οντότητα. Θα μπορούσε μάλιστα να συσταθεί στα πρότυπα του Πράσινου Ταμείου. Η χρηματοδότηση του Ταμείου, εκτός από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, δύναται να προκύψει και από Ευρωπαϊκά Προγράμματα.

Η ανάπτυξη θα μπορούσε να παρομοιαστεί με ένα ποτάμι. Η πορεία της δεν ανακόπτεται, απλά σε άλλα σημεία επιβραδύνεται και σε άλλα είναι χειμαρρώδης. Επομένως αργά ή γρήγορα όλοι θα εξελιχθούν. Ωστόσο, περισσότερο κερδισμένος θα είναι όποιος αναπτυχθεί νωρίτερα από τους άλλους. Όποιος επιδιώξει το άλμα, το καλά μελετημένο άλμα. Στο πνεύμα αυτό, στόχος των Δήμων θα πρέπει να είναι η ενσωμάτωση της διαδικασίας και της φιλοσοφίας της συνεχούς ανάπτυξης. Η συνεχής ανάπτυξη επιτυγχάνεται μέσα από την απομάκρυνση όσο το δυνατόν περισσότερων προσχωμάτων και την διηνεκή προσπάθεια χρησιμοποίησης αναπτυξιακών εργαλείων και διαμόρφωσης συνθηκών ανάπτυξης στην περιοχή. Η συντριπτική πλειοψηφία των Δήμων δείχνει να έχει κατανοήσει ότι το βασικό στοίχημα είναι να αναπτυχθούν και να δημιουργήσουν συνθήκες ανάπτυξης για όλους. Άρα, έχει έρθει η ώρα για να γίνει το επόμενο βήμα, συντονισμένα και με την αρωγή της Πολιτείας αλλά και της ΚΕΔΕ, ως όργανο εκπροσώπησης των Δήμων. Με τον συνδυασμό της διάθεσης για ανάπτυξη και της χρήσης ή δημιουργίας των σχετικών εργαλείων η τρέχουσα δεκαετία θα διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις για να αποτελέσει σταθμό στην πορεία της αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα.

 

Λουκάς Υπερήφανος

Μέλος Επιστημονικού Συμβουλίου ΙΤΑ

Επίτιμος Πρόεδρος Π.Ε.Δ. Στερεάς Ελλάδας

 

Ταυτότητα

ΙΤΑ
Διοικητικό Συμβούλιο
Επιστημονικό Συμβούλιο
Αγκαιότητα
Πρόγραμμα Δράσης

Μελέτες ΙΤΑ

Προγράμματα

Νέα

 

Δημοσιότητα

 

 

Βιβλιοθήκη

Σύνδεσμοι

Επικοινωνία

Newsletter

   

Xάρτης διαδικτυακού τόπου  |  Όροι χρήσης  |  Προσβασιμότητα